Jesteś w:   ARTYKUŁY   >   Jak powstawał Twist

opr. Dominik Wójcik, 9 kwietnia 2012

Jak powstawał Twist...

Na poświąteczny deser przedstawiamy krótką, acz zawiłą historię powstania tramwaju dla Częstochowy: 129Nb zwanego powszechnie Twistem. Wbrew pozorom, Twist nie miał prostej drogi z deski kreślarskiej do bram naszej zajezdni...

Pierwsze kreślenia
W roku 2005 wygrano przetarg dla Elbląga na dostarczenie trzyczłonowych, jednoprzestrzennych, w pełni niskopodłogowych tramwajów. Konstruktorzy z Pesy wzięli się do dzieła i początkowo zaprojektowano tramwaj podobny do Twista z tym, że o wiele krótszy, ale za to o ponad 1,5 metra dłuższy od znanego nam dziś 121N. Wygląd na desce kreślarskiej i komputerowej wizualizacji był bombowy. Podczas opracowywania dokumentacji Tramicusa (nazwa handlowa serii tramwajów, ale o tym później) zmieniono ściany czołowe na znane dziś ze 121N, 120N czy 122N. Okazało się że trzeba skrócić zwis tylni i przedni, dlatego skrócono człony A i C o około 75 centymetrów. Wiązało się to z tym, że wagon wychodził za bardzo ścięty. W marcu 2006 roku zrobiono pierwszą konstrukcję szkieletu członu A i analogicznie w kwietniu poczyniono z sekcjami C i D. W sierpniu wagon był gotowy. Po badaniach homologacyjnych w dokumentach opracowano możliwość rozwinięcia konstrukcji do 5 lub 7 członów. W związku z tym, że wspólnie z IPS wymieniono dokumentację techniczną tramwajów Pesa rodziny Tramicus, otrzymano pozwolenie na używanie oznaczeń typu:

* 119N - wagon trzyczłonowy, jednoprzestrzenny, niskopodłogowy o rozstawie szyn 1435mm i 1520mm (wagonu nigdy nie zbudowano, choć na wschodzie były przymiarki do sprzedaży co najmniej 20 sztuk, ale jednak brak odbiorcy);
* 120N - wagon pięcioczłonowy, lub więcej członów, jednoprzestrzenny, niskopodłogowy o rozstawie szyn 1435mm i 1520mm (jedyny odbiorca TW Warszawa);
* 121N - wagon trzyczłonowy, jednoprzestrzenny, niskopodłogowy, wąskotorowy (jedyny odbiorca TE Elbląg);
* 122N - analogicznie jak 120N, z tym że wąskotorowy (jedyni odbiorcy: MPK Łódź i MZK Bydgoszcz).

Drugie podejście
W maju 2009 roku, gdy wygrano przetarg na 186 wagonów dla TW Warszawa znów wrócono do Twista z tym, że na bazie 120N, choć odrobinę krótszej wersji - a to dlatego, że przy normalnej długości miał więcej miejsc stojących (brak drugiego rzędu siedzeń) i byłby dużo większy nacisk na oś. Zrezygnowano z wyglądu Twista, unowocześniono wygląd Tramicusa i tak narodził się wygląd Swinga.

Według świadków, główny kierownik jednej z sekcji zakładów, który już tam nie pracuje, nie chciał dopuścić wówczas nowej gamy konstrukcyjnej tramwajów opartych na stylizacji Twista. Nie wiadomo, skąd się wziął spór, ale tramwaje na rok umarły w produkcji, która to dużo lepiej wyglądałaby od Swinga, a Warszawa miałaby nowszy typ wagonu.

Dlaczego 120Na, a nie inne oznaczenie? Dlatego, że Swing tak naprawdę ma dużo wspólnego z rodziną tramwajów Tramicus i podciągnięto go pod te oznaczenia Swinga. Po sukcesie w Warszawie zdobyto kolejne przetargi na, można powiedzieć, udany wagon Swing:

* 120NaG - Swing Gdańsk;
* 120NaS - Swing Szczecin, w długości takiej jak 120N;
* 120Nb - Swing bez skosów dla Szeged;
* 122Na - Swing wąskotorowy dla Bydgoszczy, nazwa handlowa Walc, trwa montaż.

Powrót Twista
We wrześniu 2010 roku Pesa wygrała przetarg dla Częstochowy. Wtedy to konstruktorzy ponownie wrócili do wyglądu zbliżonego do Twista. Nowy kierownik działu nie robił już problemów. W czerwcu 2011 roku gotowe były pierwsze pudła prototypowego wagonu, jednak po wstępnym montażu pudeł i wózków technologicznych trzeba było konstrukcje zacząć z poprawkami od nowa, a po dzień dzisiejszy pierwotna konstrukcja stoi pod płotem zakładu, jako złom. We wrześniu 2011r wszystkie trzy człony trafiły do hali montażowej i 23 listopada 2011 wagon był gotowy bez wózków. Wózki dostarczono z początkiem grudnia i przystąpiono do prób. Wagon po uzupełnieniu dokumentacji jest oferowany już jako rodzina zastępująca Tramicusa i Swinga. Po wymianie dokumentów z IPS dostała ta rodzina oznaczenie 129N i podzielona została na odpowiedniki drugich liter:

* 129N - wąskotorowy Twist ze skosami;
* 129Na - wąskotorowy Twist bez skosów;
* 129Nb - normalnotorowy Twist ze skosami;
* 129Nc - normalnotorowy Twist bez skosów;
* 129Nd - szerokotorowy Twist ze skosami;
* 129Ne - szerokotorowy Twist bez skosów.

TWIST się ziścił...
Historia zatoczyła koło - do trzech razy sztuka i Twist się ziścił. Dzięki uporowi paru młodym konstruktorom z Pesy udało się w końcu pokonać przeszkody, głównie mentalne i przebić się z naprawdę ładnym tramwajem, jak na współczesne czasy.

Szczecin być może też będzie miał Twista. Pożyjemy zobaczymy.

Opracowano na postawie: wpis na Częstochowskim Forum Komunikacyjnym CKMKM

Zobacz także:

Imiona dla nowych tramwajów
129Nb już na torach
Film "Pierwszy Twist na częstochowskich torach"